حسابداری تعهدی - بخش نامه ها

بخش نامه شماره 90058/57 راهنمای تکمیل فرم های گزارش مطالبات و بدهی های دولت (فرم های الف و ب)

آموزش داده شده درسمینارحسابداری عمومی با رویکرد تعهدی شرکت طراحان بهینه و مورد استفاده در کارگاه های آموزشی حسابداری تعهدی طرح های عمرانی

راهنمای تکمیل فرم های گزارش مطالبات و بدهی های دولت (فرم های الف و ب )

الزام دستگاه های اجرایی به رعایت چارچوب طبقه بندی حساب تفصیلی اشخاص و تکمیل فرم های مربوط به گزارش گیری بدهی ها و مطالبات و ارسال به وزارت امور اقتصاد و دارایی

متن بخش نامه 

بخش نامه شماره 57/90085 مورخ 1394/05/19 معاونت نظارت مالی و خزانه داری کل کشور

بخشنامه به کلیه دستگاه های اجرایی مشمول ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری

در اجرای ماده 1 قانون "رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقا نظام مالی کشور" مصوب اول اردیبهشت ماه 1394، در خصوص تهیه جدول بدهی ها و مطالبات دولت و شرکت های دولتی و به روز رسانی جدول یاد شده، تمهیدات ذیل برای اجرا و ابلاغ به مبادی ذی ربط اعلام می شود.

1- با عنایت به حکم ماده 26 قانون الحاق برخی مواد به قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت (2) و لازم الاجرا بودن نظام حسابدرای تعهدی بر اساس استاندارد های حسابداری بخش عمومی از ابتدای سال 1394، ثبت تمامی رویدادهای مالی، به ویژه رویدادهای مرتبط با بدهی ها و مطالبات الزامی بوده وهر یک از وزارتخانه ها، موسسات دولتی و سایر دستگاه های اجرایی (در موارد استفاده از بودجه عمومی دولت )، مکلفند ضمن اعمال حساب موارد یادشده، امکانات و قابلیت های لازم برای انتقال تمام یا بخشی از اطلاعات حسابداری خود را (حسب نیاز و ضرورت با تشخیص این معاونت ) برای فراهم نمودن موجبات تهیه گزارش های مربوط ایجاد نمایند.شرکت های دولتی موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری نیز مکلف به رعایت این بخشنامه و گزارش بدهی ها و مطالبات خود از محل منابع بودجه ای و غیر بودجه ای می باشند.

2- تا زمان فراهم شدن بستر و ابزار لازم برای انتقال الکترونیکی اطلاعات موضوع بند فوق، کلیه دستگاه های اجرایی مکلفند برای گزارش آمار و ارقام مربوط به مانده بدهی ها و مطالبات خود ، حسب مورد ترتیبات لازم را برای تکمیل فرم های پیوست (فرم چهارگانه الف، الف-1،ب و ب-1) به شکل دقیق و کامل اتخاذ نمایند. بدیهی است به محض راه اندازی سامانه جدید، انتقال اطلاعات به صورت الکترونیکی انجام خواهد شد.

3-دستگاه های اجرایی موضوع این بخشنامه برای تهیه گزارش اولیه جدول مطالبات و بدهی های دولت و شرکت های دولتی، می باید فرم های مربوط را بر اساس اطلاعات مستند به دفاتر مالی تا پایان تیر ماه سال 1394، با دقت و به صورت کامل تکمیل و پس از امضا مقامات مجاز، به همراه لوح فشرده حاوی فرم تکمیل شده با فرمت مندرج در پایگاه اطلاع رسانی اداره کل مدیریت بدهی ها و تعهدات عمومی دولت به نشانی :http://iridmo.mefa.ir   حداکثر تا 1394/5/31، در مرکز به وزارت امور اقتصادی و دارایی (اداره کل مدیریت بدهی ها و تعهدات عمومی دولت ) و در استان، به ادارات کل امور اقتصادی و دارایی استان ها ارسال نمایند.

4- پس از ارسال گزارش موضوع بند (3)، کلیه دستگاه های اجرایی می باید بر اساس اطلاعات مستند به دفاتر مالی، نسبت به بروز رسانی اطلاعات مطالبات و بدهی ها در مقاطع ماهانه اقدام و فرم های تکمیلی مربوط را به همراه لوح فشرده آن، حداکثر تا 15 روز پس از پایان هر ماه، در مرکز به وزارت امور اقتصادی و دارایی ( اداره کل مدیریت بدهی ها و تعهدات عمومی دولت ) و در استان به ادارات کل امور اقتصادی و دارایی استان ها ارسال نمایند.

5- برای ایجاد وحدت رویه و جلوگیری از مشکلات تهیه و ارایه گزارشات مربوط به مانده مطالبات و بدهی ها و همچنین سهولت در تجمیع و تلفیق اطلاعات مربوط  برای تهیه جدول مطالبات و بدهی های دولت و شرکت های دولتی برای انجام تکالیف قانونی، چارچوب لازم برای طبقه بندی حساب تفصیلی اشخاص به شرح پیوست ( جداول شماره 1و2 ) ابلاغ می شود که در راستای ماده (128) قانون محاسبات عمومی کشور،طی نامه شماره 40300/171 مورخ 24/4/1394 به تایید دیوان محاسبات کشور نیز رسیده است. بنابراین الزامی است کلیه دستگاه های اجرایی، طبقه بندی حساب تفصیلی اشخاص را در سیستم حسابداری خود بر اساس جداول مذکور انجام دهند.

                                                                                              سید رحمت ا... اکرمی

                                                                                 معاون نظارت مالی و خزانه دار کل کشور

راهنمای تکمیل فرم های گزارش مطالبات و بدهی های دولت (فرم های الف و ب)

(نسخه شهریور ماه 1394)

با عنایت به مفاد بخشنامه شماره  90058/57 مورخ 19/5/1394 معاونت نظارت مالی و خزانه داری کل کشور مبنی بر الزام کلیه دستگاه های اجرایی مشمول ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری به رعایت چارچوب طبقه بندی حساب تفصیلی اشخاص و تکمیل فرم های مربوط برای گزارشگری بدهی ها  ومطالبات دولت به اشخاص مصرح در ماده (1) قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب اردیبهشت ماه سال 1394 و ارسال آن به وزارت امور اقتصادی و دارایی (اداره کل امور اقتصادی و دارایی استان و اداره کل مدیریت بدهی ها و تعهدات عمومی دولت حسب مورد )، به منظور فارهم نمودن امکان عملیاتی نمودن بخشنامه مذکور و راهنمایی کاربران در دستگاه های اجرایی مشمول راهنمای ذیل تهیه و در پورتال اداره کل بارگزاری شده است. کلیه دستگاه های اجرایی لازم است علاوه بر رعایت احکام قانونی مربوط و همچنین آیین نامه های اجرایی آن ، از جمله مفاد ماده (1) قانون فوق الاشاره و آیین نامه اجرایی آن ( تصویب نامه شماره 61240/ت   52230ه مورخ 17/ 5/1394) بندهای مربوط به این راهنما را به شرح ذیل مد نظر قرار دهند:

1-هریک از دستگاه های اجرایی موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری مکلف هستند اطلاعات مورد در خواست را طبق مفاد بخشنامه فوق بر اساس جزییات مندرج در پورتال این اداره کل و به ویژه دستورالعمل های آن (موضوع این راهنمای بکارگیری ) تهیه نمایند. بخشنامه مذکور به همراه فرم های چهارگانه و جداول مربوط در پرتال این اداره به آدرس http://iridmo.mefa.ir  درج شده است.




2-کلیه دستگاه های اجرایی موضوع ماده (5) قانون مدیریت خدمات کشوری از جمله : وزارتخانه ها ،موسسات دولتی، کلیه شرکت های دولتی  (از جمله شرکت های دولتی مستلزم  ذکر نام ) و موسسات و نهاد های عمومی غیر دولتی ، مشمول اجرای این بخشنامه می باشند.




3-دستگاه های اجرایی استانی باید بصورت جداگانه فرم ها را بر اساس مانده حسابها در دفاتر مالی خود و بصورت مستقل از دستگاه اجرایی ملی متمرکز ، تکمیل و به سازمان امور اقتصادی و دارایی استان مربوط ارسال نمایند.




4-پس از تعریف حسابهای کل و معین در دفاتر لازم است تا براساس چارچوب ابلاغی طی بخشنامه مورد اشاره حساب تفصیلی کلیه اشخاص بر مبنای جداول شماره 1و2 تعریف شود . به منظور ایجاد قابلیت کنترل مجموع مطالبات و بدهی اشخاص به دولت (در سطح تلفیقی و یا تجمیعی ) اهمیت کدبندی اشخاص ثالث بر حسب کد یا شناسه ملی با توجه به چارچوب یاد شده بسیار حائز اهمیت است.




5-حسابهای ذیل بعنوان مطالبات دستگاه های اجرایی مشمول نظام حسابداری بخش عمومی تلقی می شوند.                                                                                                                                                                                                                                    

کلیه حساب های معین زیر مجموعه حساب کل حسابها و اسناد دریافتنی حاصل از عملیات مبادله ای

کلیه حساب های معین زیر مجموعه حساب کل حسابها و اسناد دریافتنی حاصل از عملیات غیر مبادله ای

6-همچنین اقلام ذیل در حکم بدهی های دستگاه های اجرایی مشمول نظام حسابداری بخش عمومی محسوب می شوند.

            الف- بدهی های جاری :

         کلیه حسابهای معین زیر مجموعه حساب کل حسابها و اسناد پرداختنی حاصل از عملیات مبادله ای

کلیه حسابهای معین زیر مجموعه حساب کل حسابها و اسناد پرداختنی حاصل از عملیات غیر مبادله ای

کلیه حسابهای معین زیر مجموعه حساب کل پیش دریافت ها

کلیه حسابهای معین زیر مجموعه حساب کل سایر بدهی های جاری از جمله : حساب بیمه پرداختنی ،حق باز نشستگی پرداختنی ، سایر کسورات پرداختنی، مالیات پرداختنی و ...

            ب- بدهی های غیر جاری :

کلیه حسابهای معین زیر مجموعه حساب کل حسابهای اسناد پرداختی بلند مدت

کلیه حسابهای معین زیر مجموعه حساب کل ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان




7-بدیهی است سایر دستگاه های اجرایی که مشمول ضوابط مندرج در نظام حسابداری بخش عمومی نمی باشند، مطالبات و بدهی های خود را می باید بر اساس استاندارد های حسابداری مربوط و با توجه به کدهای تفصیلی مندرج در فرم های چهارگانه فوق الذکر ثبت و گزارش نمایند.




8-با توجه به لزوم ثبت مانده بدهی ها و مطالبات سال های قبل به (از) اشخاص ثالث لازم است، بررسی ها و اقدامات لازم در خصوص شناسایی و ثبت کلیه اقلام بدهی ها و مطالبات باتوجه به استاندارد های حسابداری بخش عمومی و همچنین پیوست شماره (1) نظام حسابداری بخش عمومی با عنوان "شرایط انتقال حسابها" انجام شود.




9-بعد از اطمینان از صحت انتقال مانده حساب بدهی ها و مطالبات در دفاتر (در ابتدای سال 1394) می باید بر اساس عملیات مالی دوره جاری، مانده حساب مطالبات و بدهی ها (به همراه کلیه حساب ها) در دفاتر به روز شود. بر این اساس به عنوان مثال: مانده حساب بدهی ها یا مطالبات در پایان تیر ماه 1394، علی القاعده حاصل جمع مانده افتتاحیه بعلاوه خالص گردش حساب بدهی ها و مطالبات طی دوره مربوط حسب مورد خواهد بود.




10-ذکر این نکته لازم است که فرم های الف و ب بصورت مستقیم تکمیل نمی شوند. بدین معنی که فرم های مذکور صورت خلاصه فرم های ( الف-1) و(ب-1) می باشند که به صورت جداگانه برای هریک از اشخاص مربوط بر اساس مانده حسابهای بدهی ها و یا مطالبات حسب مورد تکمیل می شوند.




11-جمع هر فرم (الف-1) نشان دهنده مانده ریز بدهی ها به هریک از اشخاص 12 گانه (ریز اشخاص ) طبق فرم الف است. به عبارتی جمع هر ریز فرم (الف-1) در جمع صورت خلاصه فرم الف درج می شود. مجموع بدهی ها طبق دفاتر می باید منطبق بر مانده کل بدهی طبق تراز آزمایشی و یا صورتهای مالی پایان دوره می باشد.




12-در مجموع هر فرم الف از 12 فرم (الف-1) می باشد که هر یک حاوی اطلاعات جزئی تر از مانده بدهی دستگاه های اجرایی (واحد گزارشگر) به اشخاص ثالث است.




13-جمع هر فرم (ب-1) نشان دهنده مانده ریز مطالبات از هر یک از اشخاص 12 گانه (ریز اشخاص) طبق فرم ب است.به عبارتی جمع هر ریز فرم (ب-1) در جمع صورت خلاصه فرم ب درج می شود.مجموع مطالبات طبق دفاتر می باید منطبق بر مانده کل مطالبات طبق تراز آزمایشی و صورتهای مالی پایان دوره باشد.




14-در مجموع هر فرم ب مرکب از 12 فرم (ب-1) می باشد که هر یک حاوی اطلاعات جزئی تر از مانده مطالبات دستگاه های اجرایی (واحد گزارشگر) از اشخاص ثالث است.




15-شرکت ها ی دولتی و موسسات و نهاد های عمومی غیردولتی برای عملیات مالی مربوط به منابع طرح های تملک دارایی های سرمایه ای از محل بودجه عمومی دولت مکلف هستند، مانده بدهی ها و مطالبات حاصل از ثبت عملیات مالی خود را بر اساس استاندارهای حسابداری و نظام حسابداری بخش عمومی در فرم های چهارگانه وارد نمایند. علاوه بر این ، برای سایر عملیات مالی خود لازم است تا مانده بدهی ها و مطالبات خود را بصورت جداگانه در فرم های چهارگانه بر اساس اطلاعات حسابداری مندرج در دفاتر مالی مبتنی بر استاندارد های حسابداری مربوط تهیه و ارسال نمایند.




16-برای هر یک از گزارش های ماهانه، پیوست نمودن فایل اکسل تراز آزمایشی هشت ستونی الزامی است. مجددا تاکید می شود مانده مجموع فرم الف و ب می باید با مانده مجموع مطالبات و بدهی ها در تراز آزمایشی مطابقت داشته باشد. علاوه بر این لازم است تا فایل اسکن شده تراز آزمایشی هشت ستونی تایید شده که دارای امضای مقامات مجاز دستگاه اجرایی باشد ضمیمه گردد.




17-برای دستگاه های اجرایی مشمول حسابرسی مستقل، بابت گزارش های سالانه (نهایی) بدهی ها و مطالبات، علاوه بر فایل اکسل تراز آزمایشی هست ستونی تا پایان سال مالی مربوط(بعلاوه عملیات مربوط به دوره متمم)، ضمیمه نمودن فایل اسکن صورتهای مالی حسابرسی شده و گزارش حسابرس مستقل الزامی است. بدیهی است تکمیل این فرم ها بدلیل وجود ساختار سازمان یافته حسابداری تعهدی در شرکتهای دولتی و سایر دستگاه های اجرایی که سالهای متمادی از استانداردهای حسابداری بخش بازرگانی و صورتهای مالی نمونه (سازمان حسابرسی) بهره گرفته اند، با سهولت و سرعت بیشتری امکان پذیر می باشد.




18-در تکمیل فرم های مزبور می باید توجه شود کد تفصیلی اشخاص در فرم ها باید منطبق بر کد اشخاص در سیستم حسابداری بر اساس الزامات و چارچوب طبقه بندی حساب تفصیلی اشخاص بر اساس بخشنامه شماره 90058/57 مورخ 19/5/1394 معاونت نظارت مالی و خزانه داری کل کشور باشد. یادآور می شود تا زمان اصلاح کدینگ اشخاص در سیستم دستگاههای اجرایی، درج کد ملی /شناسه ملی/کد فراگیر اشخاص خارجی حسب مورد برای کلیه اشخاص طلبکار و بدهکار در فرم های (الف-1)و (ب-1) الزامی است. شایان ذکر است با توجه به اطلاعیه مورخ 9/2/1391 هیات ماده 16 آیین نامه اجرایی موضوع ثبت نام شناسه ملی اشخاص حقوقی ایرانی، کلیه دستگاه های اجرایی مشمول ماده 5 قانون مدیریت خدمات کشوری ، ملزم به دریافت شناسه ملی می باشند.در این راستا میتوان با مراجعه به پورتال مربوط به نشانی ، www.ilenc.ir    نسبت به دریافت شناسه ملی کلیه اشخاص حقوقی ایرانی اقدام و نسبت به درج آن در فرم های یادشده اقدام نمود.در مورد اشخاص خارجی که فاقد کد مذکور هستند ، دستگاه های اجرایی باید ترتیبی اتخاذ نمایند تا اشخاص خارجی یاد شده با مراجعه به پورتال سازمان امور مالیاتی به نشانی tax.gov.ir  نسبت به دریافت کد اختصاصی خود اقدام نمایند.




19-فرم های تهیه شده دستگاه های اجرایی استانی می باید پس از تایید ذیحساب و رئیس دستگاه اجرایی مربوط، به اداره کل امور اقتصادی و دارایی استان مربوط ارسال وبرای دستگاه های اجرایی متمرکز به وزارت امور اقتصادی و دارایی(اداره کل مدیریت بدهی ها و تعهدات عمومی دولت ) ظرف موعد مقرر ارسال میگردد.




20-صورت ریز اقلام هر ردیف از اشخاص حقیقی در فرم های الف و ب شامل کد اشخاص 352،315،314 به ترتیب کارکنان ، سایر اشخاص حقیقی خصوصی و اشخاص حقیقی خارجی  باید به تفکیک اقلام با اهمیت و سایر تکمیل شود، که اقلام با اهمیت اقلامی است که حداقل 10% مجموع بدهی ها یا مطالبات را تشکیل می دهد.




21-در مورد فرم های (الف-1) و(ب-1) ضرورت دارد حتی المکان سررسید بدهی ها و مطالبات به تفکیک سال و ماه مشخص شود.




22-پس از تکمیل فرم های چهارگانه به شرح فوق، یک نسخه از ان به صورت اکسل به صورت لوح فشرده (cd) تهیه و به همراه نسخه چاپی امضا شده توسط مقامات مجاز دستگاه  اجرایی بر اساس ترتیبات مقرر در بخشنامه برای دستگاههای اجرایی استانی به اداره کل امور اقتصادی و دارایی استان در مورد دستگاه های اجرایی متمرکز به وزارت اقتصادی ودارایی (اداره کل مدیریت بدهی ها و تعهدات عمومی دولت) در مرکز (تهران) ارسال می شود. گزارش های تهیه شده در ادارات کل امور اقتصادی استانها نیز پس از طی مراحل بررسی و تایید مسولین ذیربط استان، به مرکز ارسال می گردد.




23-مبالغ تایید نشده منعکس در فرم های چهارگانه، بیانگر کلیه اقلام و ارقام مربوط به مطالبات و بدهی ها درصورت های مالی سالانه است که توسط حسابرس مستقل د رگزارش حسابرسی، بصورت مشروط، مردود و یا عدم اظهار مورد اشاره واقع شده است.شایان ذکر است اقلامی که در گزارش حسابرس در دامنه بندهای اصلی گزارش حسابرسی قرار نگرفته باشند، تایید شده تلقی می شوند.







24-با عنایت به تکلیف دولت در خصوص تهیه گزارش بدهی و مطالبات دولت همکاری همه جانبه کلیه دستگاه های اجرایی د رمراحل مختلف ، لازم و قطعی می باشد.




25-همچنین این اداره کل برای دوره های آتی به جهت تهیه گزارش بدهی و مطالبات اقدام به طراحی سامانه انتقال الکترونیکی داده ها نموده است که با تلاش همکاران این اداره کل درحال طراحی و راه اندازی  بوده و با تکمیل مراحل طراحی، امکان ارسال اطلاعات مربوطه بصورت سریع و جامع فراهم میگردد.




26-شایان ذکر است فرم های اولیه ابلاغ شده به همراه بخشنامه صرفا برای دریافت اولین گزارش مانده مطالبات و بدهی ها طراحی شده است. برای بروز رسانی گزارشات مربوط به دوره های بد (ماهانه و سالانه) ضرورت دارد؛ از آخرین فرم های بارگذاری شده در پورتال اداره کل مدیریت و بدهی ها و تعهدات عمومی استفاده شود.




27-این راهنما با توجه به شرایط فعلی گزارشگری مطالبات و بدهی ها و بر اساس احکام و مقررات مربوط به گزارشگری بدهی ها و مطالبات تهیه شده است  و در نسخه های بعدی کامل تر خواهد شد که این امر منوط به همکاری همه دستگاههای اجرایی مشمول و انعکاس نقطه نظرات کلیه کاربران و صاحب نظران است.




28-خواهشمند است نظرات اصلاحی خود را د رزمینه مشکلات اجرایی این راهنما و سایر نکات در خصوص ارائه گزارش بدهی ها و مطالبات را به اداره کل مدیریت بدهی ها و تعهدات عمومی دولت به نشانی الکترونیکی iridmo@mefa.giv.ir ارسال فرمایید.  

                                                                       اداره کل مدیریت بدهی ها و تعهدات عمومی دولت

 دریافت فایل بخش نامه شماره 90058/57